Το ψηφιδωτό του Διονύσου (τέλη 2ου και αρχές 3ου αι. μ.Χ.), Αρχαιολογικό Μουσείο Δίου

Restoration of Mosaic of the Epiphany of Dionysus from Onassis Foundation (USA) on Vimeo.

ΘΕΣΠΙΣ: ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ

Ο Θέσπις ήταν ποιητής, που καταγόταν από το δήμο της Ικαρίας (το σημερινό Διόνυσο Αττικής). Στα μέσα του 6ου αι. π.Χ. περίπου είχε μια σπουδαία έμπνευση: φορώντας μάσκα κάποιου μυθικού προσώπου, ξεχώρισε από την ομάδα των εθελοντών που τραγουδούσαν διθυράμβους, μπήκε στη μέση του χορού κι άρχισε όχι πια να τραγουδά, αλλά να  α π α γ γ έ λ λ ε ι  στίχους, να «υποκρίνεται», δηλαδή να απαντάει στο χορό. Έγινε δηλαδή ο Θέσπις ο πρώτος «υποκριτής» (ηθοποιός). Η καινοτομία αυτή του Θέσπη άρεσε πολύ κι έτσι γεννήθηκε στην Αττική η τραγωδία, που περιλαμβάνει μίμηση πράξης (δράμα), διάλογο και λυρικά μέρη. Η δραματική ποίηση είναι συνδυασμός της επικής και της λυρικής ποίησης, το τρίτο και τελειότερο είδος του ποιητικού λόγου. Ο Θέσπις με το θίασό του, το ονομαστό «άρμα Θέσπιδος», περιόδευε στην Αττική. Επίσης, ο μεγάλος αυτός θεατράνθρωπος του καιρού του, πέρασε τη μεταμόρφωση στο θέατρο και κατασκεύασε την πρώτη ανθρωπόμορφη προσωπίδα. Τα προσωπεία, οι μάσκες, έδειχναν περισσότερο "φυσικές" από τα γυμνά πρόσωπα στο θέατρο του Διονύσου, αν και είχαν το φυσικό μέγεθος του προσώπου και μεγάλο άνοιγμα στο στόμα για να επιτρέπουν την καθαρή ομιλία. Τα υλικά της κατασκευής τους ποίκιλαν. Άλλα ήταν καμωμένες από ξύλο, άλλα από δέρμα και άλλες από ύφασμα και αλευρόπαστα. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες για κάθε υλικό ξεχωριστά, αλλά καθώς δεν έχουμε κάποιο αυθεντικό εύρημα στη διάθεσή μας, οι θεωρίες παραμένουν υποθέσεις. Οι πραγματικές πληροφορίες που διαθέτουμε είναι σκαλισμένοι λίθοι που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως καλούπια και οι αγγειογραφικές απεικονίσεις.

Οι πρώτοι επίσημοι δραματικοί αγώνες θεσπίστηκαν (=καθιερώθηκαν – η λέξη από το όνομα Θέσπις) στα μέσα περίπου του 6ου αι. π.Χ., την εποχή του Πεισίστρατου, ο οποίος υποστήριξε αυτούς τους θεατρικούς διαγωνισμούς.Το 534 π.Χ. ο τύραννος Πεισίστρατος καθιέρωσε επίσημα τους δραματικούς αγώνες, ίσως στα Λήναια, και ο Θέσπις πήρε βραβείο. Ο Θέσπις θεωρείται λοιπόν «πατέρας της τραγωδίας». Δημιούργησε τον πρώτο περιοδεύοντα θίασο, το περίφημο «άρμα Θέσπιδος». Καινοτομίες του: α) πρώτος υποκριτής, β) προσωπίδες (μάσκες). Αναφέρεται ότι έγραψε την τραγωδία «Πενθεύς», αλλά τα έργα του δεν σώθηκαν.

 Γιαννούδη Μαρία

        Μαχαιρίδου Χριστίνα

        Μαχαιρίδου Νεφέλη

        Γιαλόγλου Αγγελλική

       Ευαγγελοπούλου Κατερίνα 

ΠΗΓΕΣ:

http://paleochori-lesvos.blogspot.gr/

http://www.pilavakis.net/

http://zaliosparadosi.blogspot.gr/

https://el.wikipedia.org

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΩΔΩΝΗΣ

Το Θέατρο της Δωδώνης

Το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης στην Ήπειρο είναι από τα μεγαλύτερα και καλύτερα σωζόμενα αρχαία ελληνικά θέατρα. Η χωρητικότητα του θεάτρου είναι 18.000 θεατές.

Το θέατρο της Δωδώνης αποτελούσε τμήμα του πανελλήνιου ιερού της Δωδώνης και κατασκευάστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. από τον βασιλιά της Ηπείρου Πύρρο (297-272 π.Χ.) που θέλησε με αρχιτεκτονικά μνημεία και οικοδομήματα να στολίσει τις περιοχές του βασιλείου του. Την ίδια εποχή κατασκευάστηκε και το μικρό θέατρο της αρχαίας Αμβρακίας.

Το τεράστιο κοίλο του θεάτρου διαμορφώθηκε σε φυσική κοιλότητα στους πρόποδες του όρους Τόμαρος. Επειδή ήταν μεγαλύτερο σε διαστάσεις, δημιουργήθηκε επίχωση, την οποία συγκρατούσαν αναλημματικοί τοίχοι, κτισμένοι κατά το ισοδομικό σύστημα και ενισχυμένοι με έξι πύργους, που προσδίδουν στην πρόσοψη του θεάτρου μνημειακό χαρακτήρα. Οι δύο πλησιέστεροι προς την ορχήστρα πύργοι ήταν μεγαλύτεροι από τους άλλους, καθώς χρησίμευαν και ως κλίμακες για την άνοδο των θεατών στο άνω διάζωμα. Το κοίλο χωριζόταν με τέσσερις οριζόντιους διαδρόμους σε τρία τμήματα (19 σειρές εδωλίων το κάτω, 15 το μεσαίο και 21 το επάνω) και με δέκα κλίμακες σε εννέα κερκίδες.

Η κατώτερη σειρά εδωλίων ήταν η λεγόμενη προεδρία, είχε λίθινα καθίσματα και προοριζόταν για τα επίσημα ή τιμώμενα πρόσωπα. Η πρόσβαση των θεατών στο κοίλο γινόταν με μεγάλες κλίμακες, που ξεκινούσαν από τις παρόδους, και η αποχώρησή τους από πλατιά έξοδο στην κορυφή της κεντρικής κερκίδας. Η ορχήστρα δεν αποτελούσε ολόκληρο κύκλο και είχε διάμετρο 18,70 μ. Στο κέντρο της ένας λαξευμένος βράχος αποτελούσε τη βάση του βωμού του Διονύσου, της θυμέλης. Η σκηνή του θεάτρου ήταν διώροφο, ορθογώνιο κτήριο με ισοδομική τοιχοποιία και διαστάσεις 31,20 x 9,10 μ. Στις άκρες του υπήρχαν δύο τετράγωνες αίθουσες, τα παρασκήνια, και μεταξύ αυτών τέσσερις πεσσοί. Στη νότια και βόρεια πλευρά της σκηνής διαμορφώθηκαν δωρικές στοές, οι οποίες περιέβαλλαν το δρόμο που οδηγούσε προς το ιερό, ενώ στο ανατολικό και δυτικό άκρο υπήρχαν οι πάροδοι, από τις οποίες εισέρχονταν οι θεατές και οι ηθοποιοί στην ορχήστρα.

Το μαντείο στην αρχή ήταν υπαίθριο, με μια βελανιδιά (ιερή φηγός), που γύρω είχε έναν περίβολο από χάλκινους λέβητες πάνω σε τρίποδες, οι οποίοι με τους ήχους που έκαναν όταν χτυπούσαν μεταξύ τους αλλά και σε συνδυασμό με το θρόισμα των φύλλων του δέντρου και άλλους ήχους (περιστέρια, πηγή κτλ.) έδιναν τους χρησμούς, τούς οποίους ερμήνευαν οι ιερείς Πελειαί. Σύμφωνα με μια νέα ερμηνεία, ο μαντικός ήχος προερχόταν χάλκινα αντικείμενα παρόμοια με τα κινέζικα wind chimes που κρεμόντουσαν στην βελανιδιά και ηχούσαν με το φύσημα του ανέμου.[1] Οι ιερείς δεν έπλεναν ποτέ τα πόδια τους και σέρνονταν στο χώμα για να έχουν επαφή με τη γη.

Στις ρίζες της βελανιδιάς, στην αρχή πιστευόταν ότι κατοικούσε η Γαία, αλλά με το Δωδεκάθεο αντικαταστάθηκε από το Δία και τη γυναίκα του Διώνη. Λεγόταν και Νάιος Δίας από το αρχαιοελληνικό «ναίω»=κατοικώ, γι’ αυτό και οι αγώνες που διεξάγονταν προς τιμή του κάθε 4 χρόνια στο κοντινό στάδιο λέγονταν Νάια.

Στο τέλος του 5ου αιώνα χτίστηκε ένας μικρός ναός, όπου φυλάγονταν τα αφιερώματα των προσκυνητών. Οι προσκυνητές έδιναν την ερώτησή τους γραμμένη σε ένα έλασμα (φύλλο μαλακού μετάλλου - μολύβδου), αλλά η απάντηση συνήθως τους δίνονταν προφορικά. Στα μέσα του 4ου αι. π.Χ., ο περίβολος με τους λέβητες αντικαταστάθηκε από έναν πιο ευρύχωρο χαμηλό πέτρινο περίβολο. Εφόσον εκεί κατοικούσε ο Δίας και το σύνολο έμοιαζε με σπίτι, ο χώρος ονομάστηκε Ιερά οικία.

Στα χρόνια του Πύρρου (312-272 π.Χ.) χτίζονται στοές γύρω – γύρω, εκτός από την πλευρά της φηγού. Στο ναό και στις στοές φυλάγονταν τα αφιερώματα των πιστών. Εκείνη την εποχή χτίζονται και πολλά άλλα κτίρια: βουλευτήριο, πρυτανείο, θέατρο κτλ. και η Δωδώνη γίνεται για ένα διάστημα πρωτεύουσα των Ηπειρωτών.

Μετά το θάνατο του Πύρρου και το γκρέμισμα του ιερού από τους Αιτωλούς το 219 π.Χ., επιδιορθώθηκε από το βασιλιά της Μακεδονίας Φίλιππο Ε' και επεκτάθηκε αποκτώντας και άλλους χώρους, κολώνες κτλ. Τότε πήρε και την τελική του μορφή, ενώ κατά τον Παυσανία, η φηγός υπήρχε ακόμη.

Το 167 π.Χ., το ιερό, όπως και άλλες 70 ηπειρωτικές πόλεις, καταστράφηκε από τους Ρωμαίους με επικεφαλής τον Αιμίλιο Παύλο, αλλά ανοικοδομήθηκε πάλι από τον Αύγουστο μόλις το 31, μετά τη νίκη του στο Άκτιο, ο οποίος και μετέτρεψε και το θέατρο σε αρένα. Από τότε όμως δεν άκμασε ξανά. Ένας από τους τελευταίους χρησμούς σε επίσημο πρόσωπο ήταν αυτός που ζητήθηκε από τον Ιουλιανό τον Παραβάτη για την εκστρατεία του κατά των Πάρθων το 362.

Στα βυζαντινά χρόνια, κατά τη βασιλεία του Θεοδόσιου Α' το 391, κάποιος έκοψε το ιερό δέντρο και το ιερό εγκαταλείφθηκε, ενώ πάνω στα ερείπιά του χτίστηκε χριστιανική εκκλησία.

Οι τελευταίες μαρτυρίες χρονολογούνται από τον 6ο αιώνα, όταν επιδρομές βαρβάρων ερήμωσαν την περιοχή και με τον καιρό η λάσπη από τις πλαγιές του Τόμαρου σκέπασε τα πάντα.

Το μνημείο ανασκάφηκε αρχικά από τον αρχαιολόγο Κ. Καραπάνο, το 1875-1878. Αργότερα, ερεύνησαν το χώρο ο καθηγητής αρχαιολογίας Δ. Ευαγγελίδης με τον Σ. Δάκαρη (1929-1932), οι οποίοι συνέχισαν την ανασκαφική τους δραστηριότητα μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, συμβάλλοντας και στην αναστήλωση του θεάτρου.

 Ομάδα : Κρουασανάκια (Γκαβζία, Καμπούρη,Κρέκα, Κολπακίδου, Κυριακίδου,Αβραμίδου)

ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΙΑΠΩΝΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

Ιαπωνικό θέατρο

Το θέατρο Νο αναπτύχθηκε μαζί με το κιόγκεν και εμφανίστηκε τον 14ο αιώνα. Έχει τις ρίζες του στο θρησκευτικό τελετουργικό,[1] αλλά εξελίχθηκε μέσα από αριστοκρατικές και λαϊκές μορφές τέχνης.

Η μορφή που διατηρείται μέχρι σήμερα, δόθηκε στο Νο, κατά την περίοδο Μουρομάτσι (1336-1573), από τον Κανάμι Κιγιοτσούγκου και τον γιο του Ζεάμι Μοτοκίγιο, όταν και χορηγούνταν από τους σογκούν Ασικάγκα. Παραστάσεις συνεχίζονταν κατά τους επόμενους αιώνες, αλλά νέα έργα σταμάτησαν να δημιουργούνται μετά τον 16ο αιώνα.
Στις αρχές του 17ου αιώνα αποκλείστηκαν για λόγους δημόσιας ηθικής οι γυναίκες ηθοποιοί, από το Νο, αλλά και το καμπούκι. Κατά την περίοδο 1868-1912, παρόλο που το Νο έχασε την κρατική χορήγηση, αναγνωριζόταν ως ένα από τα τρία είδη εθνικού θεάτρου της Ιαπωνίας.
Σήμερα, υπάρχουν περίπου 1500 επαγγελματίες ηθοποιοί θεάτρου Νο, ενώ το σύγχρονο ρεπερτόριο περιλαμβάνει 250 έργα.
Η σκηνή του Νο αποτελεί ένα κιόσκι, του οποίου η αρχιτεκτονική έχει παρθεί από αυτή των σιντοϊστικών ναών και γενικά κατασκευάζεται εξ ολοκλήρου από χινόκι.[α] Το πάτωμα γυαλίζεται, ώστε να επιτρέπει στους ηθοποιούς να "γλιστράνε" τα πόδια τους πάνω του. Η μοναδική διακόσμηση της σκηνής, είναι το καγκάμι-ίτα, η ζωγραφιά ενός πεύκου

  Χασικαγκάρι: στενή γέφυρα στα δεξιά της σκηνής, από την οποία περνάνε οι κύριοι ηθοποιοί. Αργότερα, εξελίχτηκε στο χαναμίτσι του καμπούκι.
  Σε αυτό το σημείο στέκονταν οι ηθοποιοί του κιόγκεν, πριν μπουν στην κυρίως σκηνή.
  Η θέση των κόκεν.
  Η θέση του μουσικού με το ταϊκό.
  Η θέση του μουσικού με το οτσουζούμι.
  Η θέση του μουσικού με το κοτσουζούμι.
  Η θέση του μουσικού με το φούε.
  Γιουτάιζα: οι θέσεις των γιουτάι.

  Εδώ καθόταν ο γουάκι, όταν δε βρισκόταν στη σκηνή, πολλές φορές με τον γουακιτσούρε.
  Στο σημείο αυτό έπαιζε ο γουάκι.
  Το σημείο στο οποίο έπαιζε ο σίτε.
  Σίτε-μπασίρα: η κολόνα του σίτε, κοντά στην οποία ανακοινώνονται τα ονόματα.
  Μετσούκε-μπασίρα: η κολόνα κατόπτευσης.
  Γουάκι-μπασίρα : η κολόνα του γουάκι
  Φούε-μπασίρα: η κολόνα του φούε. Στο χώρο μπροστά του, αποχωρούν οι χορευτές και στέκονται δύο ηθοποιοί όταν δουλεύουν ή ταξιδεύουν μαζί.


Κοστούμια

Ηθοποιός σίτε στο ρόλο μια θηλυκής θεότητας
Γενικά τα κοστούμια των ηθοποιών Νο είναι πλούσια, φτιαγμένα από αστραφτερό μετάξι, ενώ φέρουν συμβολικά σχήματα, αναλόγως του ρόλου. Το κοστούμι του σίτε ήταν υπερβολικό, ενώ των σιτετσούρε και γουακιτσούρε σταδιακά απλοποιήθηκε.
Στους πρώτους αιώνες, τα κοστούμια των ηθοποιών ήταν σύμφωνα με τους ρόλους τους. Για παράδειγμα, κάποιος αυλικός θα φορούσε επίσημη ρόμπα, ενώ κάποιος απλός άνθρωπος ένα κοινό ένδυμα. Τα τυποποιημένα κοστούμια με τους συμβολισμούς, καθιερώθηκαν στα τέλη του 16ου αιώνα.





Μάσκες
Οι μάσκες του θεάτρου Νο φτιάχνονται από υλικά όπως πηλός, βερνίκι, ύφασμα, χαρτί και ξύλο. Καθώς, οι ηθοποιοί ήταν άντρες στη μέση ηλικία, απεικονίζουν θηλυκά ή μη ανθρώπινα πρόσωπα (θεοί, δαίμονες, ζώα), αλλά και νεαρούς ή γηραιότερους άνδρες. Απ' την άλλη πλευρά όσοι ηθοποιοί δε φοράνε μάσκες, παίζουν το ρόλο ενήλικου ανδρός, στην ηλικία των είκοσι, των τριάντα ή των σαράντα.
Συνήθως, μόνο ο σίτε φοράει μάσκα, ενώ ο γουάκι όχι. Ο σιτετσούρε και ο γουακιτσούρε φοράνε μάσκες κυρίως όταν πρόκειται για γυναικείους ρόλους.
Όσοι ηθοποιοί φορούσαν μάσκα, μη μπορώντας να εκφράσουν τα συναισθήματά τους με την έκφραση του προσώπου, κατέφευγαν στις χειρονομίες και γενικότερα τη "γλώσσα του σώματος". Παράλληλα, οι μικρές τρύπες των ματιών στις μάσκες, δημιουργούσαν πρόβλημα στους ηθοποιούς, αφού περιόριζαν το οπτικό πεδίο πάνω στη σκηνή.

 ΚΟΥΚΟΥΛΗ ΙΩΑΝΝΑ, ΚΑΡΔΑΡΑ ΜΑΓΔΑΛΕΝΑ, ΚΑΣΚΑΛΙΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ, ΚΥΖΕΡΙΔΟΥ ΙΩΑΝΝΑ, ΚΩΝ/ΝΙΔΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ, ΚΑΡΑΜΕΣΙΝΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΣ, ΚΥΡΟΜΙΤΗ ΑΝΘΟΥΛΑ

Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΝΟ

Το θέατρο Νο αναπτύχθηκε μαζί με το κιόγκεν και εμφανίστηκε τον 14ο αιώνα. Έχει τις 

ρίζες του στο θρησκευτικό τελετουργικό, αλλά εξελίχθηκε μέσα από αριστοκρατικές και λαϊκές μορφές τέχνης.

Η μορφή που διατηρείται μέχρι σήμερα, δόθηκε στο Νο, κατά την περίοδο Μουρομάτσι (1336-1573), από τον Κανάμι Κιγιοτσούγκου και τον γιο του Ζεάμι Μοτοκίγιο, όταν και χορηγούνταν από τους σογκούν Ασικάγκα. Παραστάσεις συνεχίζονταν κατά τους επόμενους αιώνες, αλλά νέα έργα σταμάτησαν να δημιουργούνται μετά τον 16ο αιώνα. 

Στις αρχές του 17ου αιώνα αποκλείστηκαν για λόγους δημόσιας ηθικής οι γυναίκες ηθοποιοί, από το Νο, αλλά και τοκαμπούκι. Κατά την περίοδο 1868-1912, παρόλο που το Νο έχασε την κρατική χορήγηση, αναγνωριζόταν ως ένα από τα τρία είδη εθνικού θεάτρου της Ιαπωνίας.  

Η λέξη Νo (οι Δυτικές μεταγραφές της, Νo-Νοο-Νοh, είναι διαφορετικοί τρόποι απόδοσης της μακράς συλλαβής) σημαίνει «ικανότητα, ταλέντο, δεξιοσύνη». Αρχικά τη χρησιμοποιούσαν όχι αυτόνομα αλλά σε συσχετισμό με μια άλλη λέξη που εξειδικεύει και προσδιορίζει την έννοια της, π.χ. «ντενγκάκου νο νo», «σαρουγκάκου νο νo», δεξιοτεχνία στα θεατρικά είδη τουντενγκάκου και του σαρουγκάκου αντίστοιχα. Ως επικεφαλής ενός ομίλου σαρουγκάκου έδινε παραστάσεις ο Καν'αμί, περιοδικά και στο Κυότο, όταν προσέλκυσε την προσοχή του σογκούν Ασικάγκα Γιοσιμίτσου και προσκλήθηκε στη στρατιωτική αυλή (1374). Έτσι άνοιξε ο δρόμος, για τον ίδιο και για το γιο και διάδοχό του Ζεαμί, να διαμορφώσουν και να οδηγήσουν στην κορύφωσή του το κλασικό ιαπωνικό δράμα, το γνωστό ως Νo. 

Πηγες: http://www.gr.emb-japan.go.jp/portal/gr/culture/culture15.htm
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%BF
ΑΝΝΑ ΚΟΛΠΑΚΙΔΟΥ
ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΥΡΙΑΚΙΔΟΥ
ΜΑΡΙΝΑ ΚΡΕΚΑ
ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΑΜΠΟΥΡΗ
ΘΕΟΔΟΣΙΑ ΓΚΑΒΖΙΑ
ΚΙΚΗ ΑΒΡΑΜΙΔΟΥ

Ενδυματολογία - Μάσκες

ΜΑΣΚΕΣ

Οι αρχικές του μεταμφιέσεις είναι κυρίως από το ζωικό βασίλειο, χρησιμοποιώντας ολόκληρα κεφάλια ζώων και τις προβιές τους. Αυτές είναι οι πρώτες μάσκες, ακολουθούν οι φυτικές, αφού και τα φυτά σαν ύπαρξη έχουν κάτι μαγικό και μυστήριο για τον πρωτόγονο άνθρωπο. Όσοι τολμούν να τη φορέσουν, με τη δύναμή της μεταμορφώνονται και βγαίνει από μέσα τους ο μάγος, η μαγωδία, ο σεβαστός ιερέας.

Ας φανταστούμε, λοιπόν, μια μάσκα αρχαίου ελληνικού δράματος: ελαφρύ κεραμικό ζωγραφισμένο, τονισμένα μάγουλα και πιγούνι, στο μέτωπο ζωγραφισμένα μαλλιά σαν σαλιγκαράκια, τα μάτια στεφανώνονται από γαϊτανόφρυδα, οι βλεφαρίδες ζωγραφισμένες γλαφυρά μία μία, αλλά οι κόρες δύο τρύπες άδειες.
Στη μύτη άλλες δύο τρύπες, τα ρουθούνια, και ένα μεγάλο άνοιγμα, το στόμα, σχηματίζοντας το γέλωτα. Σχεδόν φελινικά υγραίνονται στο βάθος οι κόρες των ματιών, τα ρουθούνια ζεσταίνονται και το στόμα που έχει τόσο άνοιγμα για να χωρέσει ο πλούτος της αλφαβήτου εκβάλλει το λόγο.
Είναι εκεί «αυτό» που σημαίνει φως και θα ποιήσει το ήθος, ο ηθοποιός.

Οι πρώτες απόπειρες μασκοφορίας και μεταμφίεσης των θιάσων του Διονύσου ονομάζονταν Μαιναδικοί. Οι θίασοι αυτοί απαρτίζονταν κυρίως από γυναίκες που μιμούνταν τις πρώτες μυθικές Βακχίδες, Μαινάδες ή Θυάδες.
Οι άντρες ντύνονταν Σιληνοί ή και Σάτυροι και ο Ιερέας ταυτιζόταν με τον Διόνυσο. Φόραγαν δέρματα ζώων και στα κεφάλια του έβαζαν στεφάνια από τα ιερά φυτά του Διονύσου (άμπελος – κισσός), οι γυναίκες κρατούσαν θύρσο, ένα ραβδί στεφανωμένο με ένα κουκουνάρι και στολισμένο με φύλλα κισσού και κλήματος.Εβαφαν τα πρόσωπά τους (αρχική μορφή μάσκας) με κατακάθια από το πρώτο κόκκινο κρασί της χρονιάς. Αυτό ήταν… με τους ήχους από τα τύμπανα (τουμπάκια), τους αυλούς και τους άσκαυλους (τσαμπούνες) μεταπηδούσαν στην έκσταση και «έβγαινε ο θεός από μέσα τους».

Η ανθρώπινη μάσκα τελειοποιείται από άποψη κατασκευής από τον Χόρηλο και αργότερα ο Φρύνιχος κατασκευάζει τη γυναικεία μάσκα που πραγματικά βολεύει, αφού οι γυναίκες δεν παίζουν θέατρο κατά τους αρχαίους θεσμούς και οι ρόλοι παίζονται μόνο από άντρες. Φυσικά, δεν έλειψαν και οι θεότητες με τις μάσκες, αφού ο αρχαίοι Ελληνες θέλουν να έχουν πάντα τον «ειδικευμένο» θεό τους. Έτσι παρουσιάζονται οι μούσες προστάτιδες. Αυτές μεταπηδούν από θεότητες των νερών σε θέσεις θεοτήτων του πολιτισμού.

Θάλεια και Μελπομένη είναι οι προστάτιδες του θεάτρου.
Η Θάλεια προστάτιδα της βουκολικής ποίησης και κωμωδίας εμφανίζεται με το προσωπείο του κωμικού ηθοποιού και το κεφάλι της είναι στολισμένο με κισσό (σύμβολο του Διονύσου). Ταυτίζεται με τις γιορτές «κατ’ αγρούς Διονύσια».
Η Μελπομένη είναι η προστάτιδα της αρμονίας και του τραγουδιού, σχετίζεται με τον Μελπόμενο Διόνυσο που ήταν αρχηγός των μουσικών πριν από τον Απόλλωνα.
Ο Διόνυσος της ανέθεσε την προστασία της τραγωδίας. Εμφανίζεται στολισμένη στο κεφάλι με στεφάνι αμπέλου και κρατά το τραγικό προσωπείο του Ηρακλή. Μέσα από τα τύμπανα, τους αυλούς, τις τσαμπούνες, τους χορούς, η μάσκα δεν σταμάτησε να εξελίσσεται.
Ο Αισχύλος κάνει ένα σημαντικό βήμα, προσθέτει στην κατασκευή της μάσκας φυσική και τεχνητή κόμμωση. Δηλαδή, ένα είδος περούκας, ποστίς.
 Αυτό το ποστίς στηριζόταν στο μέτωπο της μάσκας αλλά και στα πλάγια, πολλές φορές εκτεινόταν και στο πίσω μέρος της κεφαλής. Τα ποστίς δεν ήταν άγνωστα στην αρχαία Ελλάδα. Σίγουρα δεν είχαν την απόλυτη έκφραση και έκταση όπως στην αρχαία Αίγυπτο όπου ξύριζαν τα κεφάλια τους και φορούσαν ολόκληρη περούκα.

Οι μάσκες του θεάτρου έπρεπε να είναι όσο το δυνατόν ελαφρές, κατασκευάζονταν κυρίως από κανναβόπανο ή από ελαφρύ πηλό, τη βάση της μάσκας πέρναγαν με διάφορα επιχρίσματα και τις τελείωναν ζωγραφίζοντάς τις. Τα ανοίγματα των ματιών ήταν όσο η κόρη των κανονικών οφθαλμών, ενώ το υπόλοιπο του ματιού ήταν ζωγραφισμένο. Τα ρουθούνια έπρεπε να αφήνουν τόσο άνοιγμα ώστε να ανασάνει άνετα ο ηθοποιός. Όσο για το στόμα έπρεπε να είναι τόσο το άνοιγμά του ώστε η άρθρωση να φτάνει στον θεατή καθαρή. Λέγεται ότι πίσω από το στόμα της μάσκας τοποθετούσαν ένα μικρό κυλινδροειδές χωνί, κάτι σαν επιστόμια ντουντού, είδος μεγάφωνου που δυνάμωνε τη φωνή του ηθοποιού και την έκανε να φτάνει και στο πιο απομακρυσμένο σημείο.

Πώς προσδιορίζονταν οι ηλικίες εκτός από την έκφραση της μάσκας; Από τα μαλλιά της περούκας! Δηλαδή, ξανθά για τους νέους ρόλους, μαύρα για ώριμους και μεσήλικες, λευκά για τους γέροντες.
Οι μάσκες, όμως, αυξήθηκαν και πληθύναν και εκτός από τους απλούς τύπους μπήκαν στη λίστα των χαρακτήρων και οι Επώνυμοι.

Tα Ενδύματα

H παρουσίαση και η σκηνική ολοκλήρωση ενός έργου στο αρχαίο Ελληνικό θέατρο περιλάμβανε και τη σκευή των υποκριτών (κοστούμι, μάσκα, υπόδημα), απαραίτητο στοιχείο της διδασκαλίας που ανάγεται στη λατρεία του Διονύσου και ενσωματώθηκε στην παράσταση ως σημασιολογικό και λειτουργικό στοιχείο της. O σκευοποιός, ο κατασκευαστής της σκευής, ήταν κατά τον Αριστοτέλη σημαντικότερος για την προετοιμασία της «όψης» και από τον ίδιο τον ποιητή.

H πατρότητα της ουσιαστικής αναβάθμισης της σκευής στην αρχαία τραγωδία ανήκει στον Aισχύλο, που πιστεύεται ότι διακόσμησε με μεγαλοπρεπή τρόπο το θέατρο και προσδιόρισε συγκεκριμένα κοστούμια στους ηθοποιούς. Tο  χαρακτηριστικό είναι ότι ενώ τα τραγικά έργα αναφέρονταν σε προηγούμενες εποχές και σε μυθολογικά κατά βάση θέματα, η θεατρική σκευή ήταν κατά καν να σύγχρονη της εποχής που παίχτηκαν οι τραγωδίες.

Tα βασικότερα κοστούμια της τραγωδίας ήταν τα επιβλήματα (ιμάτιον, χλαμύς κ.λ.π.) και οι πολύχρωμοι χιτώνες. Tο ιμάτιον συνίστατο από ένα επίμηκες ύφασμα μετασχηματιζόμενο σε ένα σχετικά μακρύ ένδυμα που ενίοτε κάλυπτε και τα χέρια, κοινό για άντρες και γυναίκες. H χλαμύς, πιο κοντή και με πόρπη στους ώμους, συνηθιζόταν κυρίως ως κοστούμι εφήβων.

O τραγικός χιτών ήταν ένα μεγαλοπρεπές πολύχρωμο ένδυμα που έφθανε έως τον αστράγαλο ή κάλυπτε ακόμη και τα πόδια (σύρμα). O Σοφοκλής ακολούθησε τις βασικές ενδυματολογικές αρχές του Αισχύλου, ενώ ο Ευριπίδης εισήγαγε το φτωχό έως και εξαθλιωμένο ένδυμα σε πολλά έργα του, δεχόμενος τη σκωπτική κριτική του Αριστοφάνη.

Στην Αρχαία και Μέση Κωμωδία εχρησιμοποιείτο συνήθως το σωμάτιον, ένα εφαρμοστό μάλλινο ρούχο στο χρώμα του δέρματος με παραγεμίσματα στην κοιλιά και στα οπίσθια και με ενσωματωμένο ένα δερμάτινο φαλλό. Σε άλλες περιπτώσεις φορούσαν ζωόμορφα ενδύματα (όρνιθες, σφήκες, βάτραχοι κ.λ.π.) ως κληρονομιά από τις διονυσιακές γιορτές, ενώ σπανιότερα εμφανίζονταν ο κωμικός χιτών, η εξωμίς και τα κωμικά επιβλήματα.

Αργότερα στις αρχές του 3ου π.X. αιώνα στην Κάτω Ιταλία ήκμασε ένα ιδιαίτερο θεατρικό είδος, η κωμωδία των φλυάκων, της οποίας τα φαλλικά κοστούμια έμοιαζαν αρκετά με εκείνα της αρχαίας αττικής κωμωδίας. Από τις λιγοστές πληροφορίες για τα κοστούμια του σατυρικού δράματος έχει διατυπωθεί η άποψη τι συνδύαζαν ενδύματα τραγωδίας με κοντά εφαρμοστά παντελόνιαν (περιζώματα) που έφεραν φαλλό και ουρά.

Εκτός από αυτά τα βοηθήματα εφηύραν και άλλα όπως οι κόθορνοι, ψηλοπλάτφορμα παπούτσια, ώστε να ψηλώνουν οι ηθοποιοί, όπως και μεγεθυμένες, επιμηκυμένες μάσκες ώστε με τις πολύ εκφραστικές κινήσεις τους να φαίνονται και να ακούγονται μέχρι το θεατή της τελευταίας κερκίδας.
Αυτά συνέβαιναν στην τραγωδία, στην κωμωδία όμως, όπου τα δρώμενα έπρεπε να είναι πιο γραφικά, τα προσωπεία είχαν πλήθος εκφράσεων, ρυτίδες, μορφασμούς.

Σύμφωνα με τους περισσότερους μελετητές ο κόθορνος στην τραγωδία ονομάζεται και εμβάτης και στην κωμωδία εμβάδα, σε αντίθεση προς τον Πολυδεύκη που αναφέρει ως εμβάτες τα υποδήματα της κωμωδίας. Oι ενδυμασίες του Ρωμαϊκού θεάτρου, με την πολυτέλεια και την πολυχρωμία που τις χαρακτήριζε, έπαιζαν κυρίαρχο ρόλο στον εντυπωσιασμό των θεατών και τυπολογικά αποτελούσαν συνέχεια των ενδυμάτων του αρχαίου Ελληνικού θεάτρου.

ΜΑΘΗΤΕΣ: ΤΣΑΝΑΚΤΣΙΔΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΑ, ΧΑΤΖΗΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΘΕΝΙΑ, ΤΑΚΗ ΙΩΑΝΝΑ, ΡΑΧΜΑΝΙΔΟΥ ΕΦΗ, ΣΑΛΤΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΝΘΗ, ΣΤΑΡΙΤΣΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

Το Δίον

Το Δίον (παλαιότερη ονομασία Μαλαθριά) είναι μεγάλος οικισμός του νομού Πιερίας με 1.336 κατοίκους (απογρ. 2001) και ανήκει στο Δήμο Δίου - Ολύμπου). Βρίσκεται σε υψόμετρο 30 μ., στα ερείπια του αρχαίου Δίου, 15 χιλιόμετρα νότια της Κατερίνης. Αποτελεί έδρα του ομώνυμου Δημοτικού Διαμερίσματος του δήμου Δίου. Το δημοτικό διαμέρισμα έχει 2 οικισμούς, το Δίον και τα Πλατανάκια και 1.554 κατοίκους. Στον οικισμό Πλατανάκια έχουν εγκατασταθεί πρόσφυγες από την περιοχή του Ευξείνου Πόντου. Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η γεωργία (καπνά) και η κτηνοτροφία, ενώ ο αρχαιολογικός χώρος και το Μουσείο του Δίου έχουν αναπτύξει και τουριστικά την περιοχή. Στο Δίον λειτουργεί κάθε χρόνο και Έκθεση Ψηφιδωτού στο Κέντρο Μεσογειακών Ψηφιδωτών στα πλαίσια του Φεστιβάλ Ολύμπου. Από αθλητική άποψη, πρέπει να αναφερθεί η ύπαρξη του Ομίλου Φιλάθλων Δίου, με την επωνυμία "Ο Δίας".

Ιστορία

Το Δίον ήταν μια αρχαιότατη πόλη στρατηγικής σημασίας και μια από τις πιο φημισμένες μακεδονικές πολιτείες. Η γεωγραφική θέση του αρχαίου Δίου τοποθετείται στους ανατολικούς πρόποδες του Ολύμπου, εκεί όπου σήμερα βρίσκεται η ομώνυμη κωμόπολη. Όπως μαρτυρούν ο Στράβωνας και ο Λίβιος, το Δίον «πόλις ουκ εν τω αιγιαλώ του Θερμαϊκού Κόλπου εστίν εν ταις υπωρείαις του Ολύμπου, αλλ' όσον επτά απέχει σταδίους». Η πρώτη γραπτή αναφορά στο Δίον είναι στονΘουκυδίδη, ο οποίος την αναφέρει ως την πρώτη πόλη από την οποία πέρασε ο στρατηγός της Σπάρτης Βρασίδας το 424 π.Χ.

Η πόλη φαίνεται να ιδρύθηκε από τους Περραιβούς της Θεσσαλίας, προς τιμήν του Δία (σύμφωνα με όσα υποστηρίζει ο ιστορικός Δήμιτσας). Το όνομα της πόλης αποδίδεται στον Δία. Κάθε χρόνο γίνονταν τα «Δία», με κέντρο τον ναό του πατέρα των θεών. Στο Δίον τελούνταν και Ολυμπιακοί Αγώνες και επινίκιες εορτές και θυσίες.. Οι κάτοικοι του τόπου λέγονταν και Δίοι, Διείς και Διασταί. Ο πρώτος μήνας του μακεδονικού έτους ονομάστηκε Δίος. Η πόλη συνδέθηκε επίσης με τον Ορφέα, καθώς μία παράδοση αναφέρει ότι ο τελευταίος σκοτώθηκε από γυναίκες του Δίου και στον τόπο εκείνο τοποθετήθηκε πέτρινη υδρία με τα οστά του.

Το Δίον έγινε εκπολιτιστικό κέντρο στα χρόνια του προοδευτικού βασιλιά Αρχέλαου της Μακεδονίας, ο οποίος επέλεξε την πόλη λόγω της σύνδεσής της με τη λατρεία των Μουσών και του Δία. Ο βασιλιάς αυτός κατέστησε την πόλη πνευματικό και πολιτιστικό κέντρο στη Μακεδονία, εφάμιλλο με τους Δελφούς και την Ολυμπία. Έτσι, οικοδομήθηκαν ναοί, θέατρο, στάδιο, τείχη και τοποθετήθηκαν γλυπτά και αγάλματα. Ο Ευριπίδης, ο μεγάλος τραγωδός της αρχαιότητας, παρουσίασε στο θέατρο του Δίου τις «Βάκχες» του, τον «Αρχέλαο» και άλλα έργα. Ο Φίλιππος Β΄ οργάνωσε στην πόλη αγώνες, ευχαριστώντας τους θεούς για τη νίκη του στην Όλυνθο, την οποία κατάφερε να υποτάξει. Οι αγώνες αυτοί ονομάζονταν «Ολύμπια». Επίσης, στο Δίον θυσίασαν ο Φίλιππος και ο γιος του, Αλέξανδρος, μετά τη νίκη τους στη Χαιρώνεια το 338 π. Χ. Στα χρόνια του Μεγάλου Αλεξάνδρου το Δίον έχει σημαίνουσα θέση για τη Μακεδονία αλλά και για την Ελλάδα γενικότερα. Από εκεί ξεκίνησε ο στρατηλάτης την εκστρατεία του για την Ασία (μετά την καταστροφή των Θηβών, το 335 π. Χ. θυσίασε στο Δίον) και έστειλε στους ναούς του Δίου τους χάλκινους ανδριάντες των 25 νεκρών στη μάχη του Γρανικού, το 334 π. Χ. Επίσης οι Μακεδόνες στρατιώτες από την πόλη (ίσως οι απόμαχοι) ίδρυσαν ομώνυμη αποικία στην Δεκάπολη της Παλαιστίνης.

Μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο στρατηγός της Αιτωλικής Συμπολιτείας Σκόπας λεηλάτησε το Δίον και ο ναός του Δία πυρπολήθηκε. Μετά την υποταγή της Μακεδονίας και συνολικά της Ελλάδας στους Ρωμαίους η πόλη άρχισε να απολαμβάνει τη φιλελεύθερη πολιτική του Αυγούστου και ήταν ημιανεξάρτητη επαρχία (αποικία της Ρώμης), με δικό της νόμισμα και αυτοδιοίκηση. Έχουν βρεθεί νομίσματα με την επιγραφή «Ιουλία Αυγούστα του Δίου» (Colonia Julia Augusta Diensis). Την ίδια περίοδο η πόλη παρουσιάζει αξιόλογη εμπορική ανάπτυξη. Τα μνημεία και αγάλματα μεταφέρθηκαν στη Ρώμη.

Αργότερα, οι Πιεριείς ασπάζονται τον Χριστιανισμό, όπως φαίνεται από τα ερείπια της παλαιοχριστιανικής βασιλικής, που ήρθαν στο φως στο Δίον και τα οποία χρονολογούνται από τον 4ο αιώνα. Το Δίον έγινε έδρα επισκοπής και επίσκοπος ήταν ο Παλλάδιος. Στα χρόνια του Κωνσταντίνου του Πορφυρογέννητου η πόλη ονομάζεται Δίος.

Το 317, στη Σαρδική Σύνοδο, έλαβε μέρος και ο επίσκοπος του Δίου. Η Μαλαθριά, σύμφωνα με τον Τρύφωνα Ευαγγελίδη , προήλθε από το μάραθρο, φυτό που ευδοκιμούσε στην περιοχή. Τον 14ο αιώνα το Δίον ακολούθησε την τύχη της υπόλοιπης Μακεδονίας και καταλήφθηκε από τους Τούρκους, οι οποίοι το κατέστρεψαν εντελώς.

Στις αρχές του 19ου αι. τα ερείπια του Δίου είχαν χαθεί μέσα στην πυκνή βλάστηση και τα νερά. Ο Άγγλος συνταγματάρχης και περιηγητής Ουίλιαμ Μάρτιν Ληκ, που σταμάτησε στο Δίον την 21η Δεκεμβρίου του 1806, ήταν ο πρώτος που ταύτισε με βεβαιότητα τη θέση του αρχαίου Δίου και την έκανε γνωστή στην επιστήμη.

Τα ερείπια της πόλης βρίσκονται σε απόσταση 4 περίπου χιλιομέτρων από τη θάλασσα. Οι αρχαιολογικές έρευνες στην περιοχή ξεκίνησαν το 1928 και το 1973συνεχίστηκαν υπό την εποπτεία του καθηγητή Δημητρίου Παντερμαλή. Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως το Ιερό της Ίσιδας και άλλων θεών της Αιγύπτου, τον μικρό ναό της Υπολυμπιδίας Αφροδίτης, το αρχαιότατο Ιερό της Δήμητρας, ελληνιστικό θέατρο της εποχής του Φιλίππου του Ε΄, ρωμαϊκό θέατρο του 2ου αιώνα, στάδιο, την έπαυλη του θεού Διονύσου με τα υπέροχα ψηφιδωτά, νεκροταφείο, καταστήματα, λίθινες στήλες (στο τέμενος του Δία), ωδείο, τείχη, μουσικά όργανα (όπως η ύδραυλις, ένα πνευστό μουσικό όργανο) και λουτρά.

Στο Δίον λειτουργεί από το 1983 αρχαιολογικό μουσείο και σε αυτό εκτίθενται όλα τα ευρήματα του Δίου και της υπόλοιπης Πιερίας.

Η επιλογή της θέσης του ιερού του Διός υπαγορεύτηκε από τα θεϊκά σημάδια. Ήταν τα κρυστάλλινα νερά που αναβλύζουν από πηγές και αιωνόβια δέντρα, τα οποία δέχονται τις συχνές ριπές των κεραυνών στη διάρκεια των καλοκαιρινών καταιγίδων. Ακολουθώντας την παράδοση, σύμφωνα με την οποία ο Δευκαλίων, βασιλιάς της Θεσσαλίας, είχε στήσει βωμό προς τιμήν του Δία στο Δίον, οι Μακεδόνες ανέδειξαν την πόλη σε θρησκευτικό κέντρο.

Ο αρχαιολογικός χώρος

Η πόλη διέθετε σύστημα κάθετα τεμνόμενων δρόμων, οι οποίοι πλακοστρώθηκαν στα αυτοκρατορικά χρόνια. Στο νότιο τμήμα της πόλης βρίσκονταν τα δημόσια λουτρά, οι Μεγάλες Θέρμες, οι οποίες χρονολογούνται από το 200 μ.Χ. Δίπλα είναι το Ωδείο και στον ανατολικό τομέα η εντυπωσιακή Έπαυλη του Διονύσου, με τα ψηφιδωτά. 

Στο κέντρο της πόλης βρίσκεται η επισκοπική βασιλική του 4ου αιώνα μ.Χ. και έξω από τα τείχη η κοιμητηριακή βασιλική του 5ου αιώνα. Στο Δίον υπάρχουν και σώζονται διάφορα ιερά, με σημαντικότερα αυτά της θεάς Δήμητρας (το αρχαιότερο μακεδονικό ιερό) και της Ίσιδας, το ελληνιστικό θεάτρο (χτίστηκε από τον Φίλιππο Ε΄) και μέρος του σταδίου όπου διεξάγονταν οι γυμνικοί αγώνες Ολύμπια. Σώζεται μόνο το θέατρο των ελληνιστικών χρόνων. Υπήρχε όμως και θέατρο στα κλασικά χρόνια.

Νεότερη ιστορία

Μέχρι το 1961 το χωριό είχε την ονομασία Μαλαθριά. Η ονομασία αυτή προέρχεται από τα μάλαθρα, το φυτό μάραθος που ευδοκιμούσε τότε στην περιοχή.

Σημειώνεται ότι οι σημερινοί κάτοικοι του χωριού που είναι Βλάχοι που κατάγονται από τον Κοκκινοπλό Θεσσαλίας και Σαρακατσαναίοι που πιθανότατα κατάγονται από το Συρράκο της Ηπείρου.

Οι Βλάχοι κατοίκησαν στην περιοχή κάτω από το σημερινό χωριό, όπου βρίσκεται το εξωκκλήσι του Αγίου Δημητρίου, τότε ενοριακός ναός τους. Στη δεκαετία 1920-30 οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να μετακινηθούν δυτικότερα, λόγω των επικίνδυνων κουνουπιών που απειλούσαν την υγεία τους.

Οι Σαρακατσαναίοι εγκαταστάθηκαν πιο πάνω, στο χώρο πάνω από το σημερινό δημοτικό σχολείο. Ζούσαν σε καλύβες και ασχολούνταν αποκλειστικά με την κτηνοτροφία.

Ξένοι περιηγητές του 19ου αιώνα αναφέρουν την ύπαρξη οικισμού στη Μαλαθριά στα χρόνια του Αλή Πασά αλλά και ενός προγενέστερου, της Παλαιομαλαθριάς. Η Μαλαθριά τότε ήταν τσιφλίκι του Βελή πασά. Είναι γνωστό ότι κατά την εξέγερση του 1878 οι Τούρκοι έκαψαν τις καλύβες των Κοκκινοπλιτών Βλάχων στη Μαλαθριά. Για αρκετές δεκαετίες, οι Μαλαθριώτες, για να αποφύγουν την ελονοσία που μάστιζε το χωριό, εξαιτίας του έλους του Βαρικού, συνέχιζαν να στέλνουν τις γυναίκες και τα παιδιά τους στον Κοκκινοπλό, όπου διατηρούσαν την ακίνητη περιουσία τους. Η τελευταία μετακίνηση του χωριού των Βλάχων χρονολογείται στο διάστημα 1920-37, όταν εγκαταστάθηκαν στο ανατολικό τμήμα του οικισμού. Μαζί με τους Σαρακατσαναίους δημιούργησαν το ενιαίο χωριό της Μαλαθριάς, το οποίο μετονομάστηκε αργότερα σε Δίον.

Κατά την επίσημη απογραφή του 1913 στη Μαλαθριά απογράφηκαν 116 κάτοικοι.

Οι κάτοικοι του Δίου διατηρούν ζωντανή την ανάμνηση του παλιού χωριού της Μαλαθριάς, γιορτάζοντας στον Άγιο Δημήτριο, τη μνημειακή εκκλησία και επίκεντρο του οικισμού των Κοκκινοπλιτών, τη Δεύτερη Ανάσταση, την Κυριακή του Πάσχα και αναβιώνοντας την παράδοση με εθιμικά δρώμενα.

Στη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, οι κάτοικοι της Μαλαθριάς αναγκάστηκαν να φύγουν στην Καρίτσα. Επέστρεψαν λίγο μετά.

Ακόμα και σήμερα οι κάτοικοι ονομάζουν τον οικισμό τους Κάστρο, καθώς φαίνεται να υπήρχε κάποιο κάστρο εκεί κοντά.

Δήμαρχοι Δίου

Ο Δήμος συστάθηκε το 1997 με την κατάργηση της κοινότητας Δίου. Κοινοτάρχες και δήμαρχοι Δίου (σε παρένθεση το ποσοστό που πήραν στις εκλογές) έχουν διατελέσει οι εξής:

• 1975-1978 Ιωάννης Φάκας (από τον πρώτο γύρο)

...

• 1983-1986 Δημήτριος Κελεπούρης (42,25%) (εκλογές 1982)
• 1987-1990 Δημήτριος Μπατζικώστας (59,76) (εκλογές 1986)
• 1991-1994 Δημήτριος Καραΐσκος (55,11%) (εκλογές 1990)
• 1995-31 Δεκ. 1998 Δημήτριος Ζαβαντίας (54,63% στον δεύτερο γύρο) (εκλογές 1994)

Δήμαρχοι Δίου

• 1999-2002 Δημήτριος Καραΐσκος (50,04%) (εκλογές 1998)
• 2003-31 Δεκ. 2010 Γρηγόριος Παπαχρήστος (54,15%) (εκλογές 2002) / 45,38% (εκλογές 2006)
• Μετά το 2011

Υποδομή

Το χωριό έχει κτήριο δημαρχείου, το οποίο χρησιμοποιήθηκε όταν το Δίον έγινε Δήμος, πριν από τον Καποδίστρια. Το 1999, με τον Νόμο Καποδίστριας, το δημαρχείο μεταφέρθηκε στην έδρα του Δήμου Δίου, στην Κονταριώτισσα.

Η πολιούχος αγία του Δίου είναι η Αγία Παρασκευή και ο κεντρικός ναός είναι αφιερωμένος σε αυτήν. Ο εν λόγω ναός κάηκε στη δεκαετία του '60, από ατύχημα και ξαναχτίστηκε, ως παράρτημα της Μονής Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπω. Υπάρχουν επίσης τα εξωκκλήσια του Αγίου Γεωργίου, στον συνοικισμό των Σαρακατσαναίων, και του Αγίου Δημητρίου, που χρονολογείται στη μεταβυζαντινή περίοδο. Ο Άγιος Δημήτριος είναι μονόχωρο κτίσμα του 15ου αιώνα μ.Χ. και στη δυτική του όψη σώζεται τοιχογραφία του 18ου αιώνα με παράσταση της Δευτέρας Παρουσίας.

Στο Δίον λειτουργούν διθέσιο νηπιαγωγείο, εξαθέσιο δημοτικό σχολείο, αγροτικό ιατρείο, αγροτικός συνεταιρισμός, και η κύρια καλλιέργεια είναι ο καπνός. Οι κάτοικοι ασχολούνται επίσης με την κτηνοτροφία και τις τουριστικές επιχειρήσεις, λόγω της αρχαιολογικής σημασίας του Δίου και της ύπαρξης μουσείου και αρχαίου θεάτρου.

Στο ποδόσφαιρο, η ομάδα Δίας Δίου αγωνίζεται στη Β΄ ερασιτεχνική κατηγορία του τοπικού πρωταθλήματος της Ε.Π.Σ. Πιερίας.

Έθιμα

Υπάρχει επίσης δραστήριος Πολιτιστικός Σύλλογος, με το όνομα "Ολύμπιος Ζευς". Ένα από τα γνωστότερα έθιμα του χωριού που επιβιώνει μέχρι τις μέρες μας είναι το κάψιμο των κέδρων, το οποίο λαμβάνει χώρα τις Απόκριες και συνοδεύεται από χορούς γύρω από φωτιές. Κάθε χρόνο στον Άγιο Γεώργιο γίνεται και αντάμωμα.

Κάψιμο ορφανού

Τον χειμώνα λαμβάνει χώρα η φαντασμαγορική γιορτή με το όνομα "Το κάψιμο του Ορφανού". Στη γιορτή προσφέρονται νηστίσιμα, κρασί, μουσική και γίνεται χορός γύρω από τις φλόγες της μεγάλης φωτιάς που καίει το βράδυ στο κέντρο του χωριού.

Αντάμωμα

Ένα άλλο έθιμο που λαμβάνει χώρα στο Δημοτικό Διαμέρισμα του Δίου είναι το αντάμωμα των απανταχού καταγομένων από το Δίον κάθε χρόνο μια Κυριακή. Αυτό γίνεται πριν την Κυριακή της Αποκριάς και την όλη διοργάνωση την αναλαμβάνει ο εφημέριος ιερέας του χωριού με τη συνδρομή του Δήμου Δίου . Κατά το έθιμο γίνεται πανηγυρική Αρχιερατική Θεία Λειτουργία χοροστατούντος του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτη Κίτρους Κατερίνης και Πλαταμώνος και των καταγομένων από το Δίον ιερέων. Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας το τμήμα του πολιτιστικού συλλογου που αποτελείται από τους ηλικιωμένους, τραγουδά το παραδοσιακό τραγουδιφίλοι μ' καλωσορίσατε να φάμι κι να πιούμι με ένα φλάμπουρο κάνοντας το γύρο της εκκλησίας συνοδεία γκάιντας.

Έπειτα συμβολικά ένας νεαρός και μια νεαρή πηγαίνουν καβάλα σε άλογο στη βρύση που είναι έξω από την εκκλησία και παίρνουν νερό με τη στάμνα. Όλες οι γυναίκες του χωριού συνδράμουν στη διεξαγωγή του εθίμου καθώς προετοιμάζουν από μέρες πριν το τραπέζωμα. Κατά κύριο λόγο ετοιμάζουν παραδοσιακά φαγητά του χωριού, όπως διάφορες πίτες, λαχανόπιτες ,γαλατόπιτες, τυρόπιτες αλλα και βραστό κρέας (πρόβειο η ζυγούρι) αλλα και ψητά αρνιά.

 Το κρασί ρέει αφθονο και όλα είναι έτοιμα για το μεγάλο πανηγύρι. Στον προαύλειο χώρο της εκκλησίας στήνεται μια μεγάλη εξέδρα όπου όλα τα τμήματα του πολιτιστικού συλλογου συνοδεία κλαρίνου επιδίδονται σε παραδοσιακούς χορούς ενώ στο τέλος συμμετέχει όλος ο κόσμος. Η έναρξη των εκδηλώσεων γίνεται από τον ιερέα του χωριού, που λέει ΄΄ Φράτι Γκίνι Βίνις΄΄ που σημαίνει αδελφοί μου καλώς ήρθατε. Χωριανοί εκτός του χωριού βρίσκονται στη Κατερίνη , Θεσσαλονίκη, Αθήνα αλλά και στο εξωτερικό.

Δίια

Στο τέλος της άνοιξης εορτάζονται τα Δίια, πολιτιστικές εκδηλώσεις αφιερωμένες στον Ολύμπιο Δία. Στη διάρκεια των Δίιων γίνονται αθλητικές εκδηλώσεις με αγώνες δρόμου από το Δίον στην Κατερίνη.

Μουσείο του Δίου

Το Μουσείο εγκαινιάστηκε το 1983 και στεγάζει ευρήματα που προέρχονται κυρίως από το Δίον αλλά και από τον Όλυμπο και άλλες περιοχές της Πιερίας, όπως ηΠύδνα και η Ρητίνη. Έχει τρεις ορόφους κατά ενότητες, ανάλογα με τις περιοχές ή τους χώρους όπου συντελέστηκε η ανάσυρση των ευρημάτων.

Η έκθεση περιλαμβάνει αγάλματα, αναθηματικά και επιτύμβια μνημεία, αρχιτεκτονικά μέλη, νομίσματα και διάφορα άλλα αντικείμενα, τα οποία αποκαλύφθηκαν στα ιερά, στις μεγάλες θέρμες και στη νεκρόπολη του Δίου, καθώς και ευρήματα που σχετίζονται με την καθημερινή ζωή στην αρχαία πόλη του Δίου.

1.ΚΙΚΗ ΤΕΚΤΟΝΙΔΟΥ

2.ΡΑΙΣΑ ΤΣΟΥΛΦΑ

3.ΒΕΝΗ ΓΑΛΑΝΗ

4.ΕΛΙΝΑ ΤΣΑΤΙΔΟΥ